باره گرفتن

گرفتن باره برای هنرجویان تازه کار اغلب با دشواری های زیادی همراه است و حتی نوازندگان در سطح بالاتر نیز گاها در قطعاتی با باره های زیاد دچار خستگی و انقباض عضلات دست چپ می شوند در این قسمت مطلبی ترجمه شده از یکی از مدرسین خوب گبتار در اروپا به نام داگلاس نیت که توضیحاتی داده شده است در مورد شیوه گرفتن باره و آناتومی انگشتان نوازنده در هنگام اجرای این عمل که در مطالب بعدی سعی می شود تا نکات تخصصی و پیشرفته نیز در این باره قرار داده شود.

که برای واضح شدن مطالب بنده توضیحاتی را در داخل پرانتز برای کامل شدن مطلب می دهم.

راز( راز جنیفر کوچولو ) این که چگونه آکوردهای باره دار را واضح بنوازیم؟
آیا در گرفتن باره ها به طوری که صدایی واضح و تمیز ایجاد کنند مشکل دارید؟ آیا فکر می کنید که انگشتان شما خیلی کوچک اند و یا برای بدست آوردن یک باره خوب شما خیلی ضعیف هستید؟ اجازه بدهید که داستان جنیفر کوچولو را برای شما بگویم:

چندین سال پیش جنیفر کوچولو یکی از شاگردان من بود. جنیفر 7 ساله٬ ریز نقش با دستان کوچک و لاغر در عین حال یک دختر کوچولوی نرمال بود. اما گیتار نسبتا خوب می نواخت و قادر بود آکوردهای باره دار را بدون هیچ مشکلی بنوازد. در همان زمان٬ شاگرد دیگری به نام دنیس داشتم.

دنیس یک مرد سی و خورده ای ساله٬ تنومند و خیلی قوی بود که در حال یادگیری نواختن آکوردهای باره دار بود. اما آکوردهای او صدای گز داشت و تلاش قابل ملاحظه ای به خرج می داد. من فکر کردم این جا چه اتفاقی دارد می افتد. چه چیزی را جنیفر کوچولو می داند که دنیس قوی هیکل نمی داند؟ خوب دوستان٬ راز جنیفر کوچولو این بود: جنیفر کوچک به طور ذاتی می دانست که از نیروی بازو برای پایین نگهداشتن باره استفاده کند. او نیروی کمی در دست چپ خود داشت. برای پایین نگهداشتن یک باره٬ شما گیتار را با دو بازوی خود اندکی از سینه ی خود دور کنید.

نه! شما قرار نیست گیتار را با تمام توان خود از سینه دور کنید. فقط به اندازه ای که باره را نگه دارید. شما گیتارتان را به هیچ وجه تحت فشار قرار نداده و صدمه نزنید. اما این مطلب را با گرفتن کامل یک باره تمرین نکنید. خواندن مقاله را ادامه دهید و ببینید که چگونه باید تمرین کنید.

شما از انگشت شصت و دیگر انگشتان برای فشردن دسته گیتار استفاده نکنید. ماهیچه های انگشت شصت نسبتا ضعیفند و سریع خسته می شوند. اما ماهیچه های بازو قوی هستند( حتی در یک بچه کوچک) و وقتی استفاده شوند به راحتی خسته نمی شوند. انگشت شصت فقط برای پایدار ماندن دست چپ و یا انتقال نیروی محض بازو ها به دست و انگشتان آن جا قرار دارد. آن یک هنر غیر فعال و نه فعال در نواختن گیتار به خصوص آکوردهای باره دار می باشد.

یکی از مشکلات شایع در میان هنرجویان به طور مثال در انجام تمرینات کروماتیک و یا
گام زدن این است که سعی می کنند تا فشار لازم برای گرفتن فرت توسط دست چپ را از طریق فشار دادن انگست شست بر دسته گیتار جبران کنند که این عمل موجبات انقباض ماهیچه های دست شده و نه تنها به شما هیچ کمکی نمی کند بلکه موجب خستگی زودرس- گرفتگی عضلاتی و دلسرد شدن از تمرین می شود در حالی که شست تنها حکم یک گیره را دارد!

یک بار دیگر شما از نیروی بازوی خود برای نگه داشتن باره استفاده می کنید. گیتار را با دو بازو در جهت عکس سینه بکشید. اگر این کار را درست انجام دهید٬ انقباض را در ساعد٬ آرنج و یا شانه ها احساس خواهید کرد. شما گیتار را به طوری که کم به سینه فشرده می شود٬ احساس خواهید کرد. تکرار می کنم به هیچ وجه به گیتار خود صدمه نزنید. محکم بکشید٬ فقط در حدی که باره را پایین نگه دارد٬ نه با تمام قدرتتان!

دنیس بزرگ جثه سعی می کرد که ساز را با قدرت مردانه خود کنترل کند و با فشار به انگشت اوضاع را بدتر می کرد٬ زیرا فشردن با شصت باعث می شود که انگشت باره برای این که درد و خستگی در انگشت شصت را کم کند به سمت بالا قوس پیدا کرده و یا خمیده شود به جای این که روی دسته صاف و هموار بماند٬ جنیفر کوچولو به طور ذاتی می دانست که فقط از نیروی بازوی خود استفاده کند.

در واقع٬ ایده بسیار خوبی است که آکورد های باره دار را به طوری که اصلا انگشت شصت روی دسته گیتار نباشد تمرین کنیم.

دومین فاکتوری که اغلب در تکنیک باره از آن چشم پوشی می شود٬ این است که در نواختن یک باره کامل٬ مفصل پشتی انگشت اول ( مفصل نزدیک به مچ ) باید بالا باشد. توضیح دادن آن با کلمات مشکل است٬ اما این بند انگشت یا مفصل عقب را هم سطح با نوک انگشت نگه دارید ( یا حتی کم بالاتر اما البته نه آنقدر بالا که از روی دسته بلند شود ) طوری که انگشت روی دسته صاف بماند. بیشتر آدم ها٬ وقتی برای نگهداشتن باره٬ تلاش می کنند٬ آن بند انگشت یا مفصل پشتی را به سمت پایین می کشند که باعث می شود مفصل میانی اندکی بالا بماند. نه٬ نه٬ نه. آن بند انگشت و یا مفصل پشتی را بالا نگهدارید. نیاز به گفتن نیست که انگشت باره باید نزدیک به فرت و موازی با آن باشد.

از خم کردن انگشت اول ( اشاره ) برای گرفتن باره باید خود داری شود چون که این حالت باعث می شود تا در قطعاتی با سرعت بالا تمرکز نوازنده از بین رود و در ثانی از اجرای شفاف نت ها نیز جلوگیری می کند.

فرض می کنیم که گیتار شما خوب کوک شده و شما از سیم هایی با کشش معقول استفاده می کنید. ( استفاده از سیم هانا باخ یا آرانخوئز با کشش بالا برای یادگیری آکوردهای باره دار خوب نیست این مارک ها نسبت به دیگر سیم ها کشش بالاتری دارند اما سیم هایی عالی هستند.)
انگشت سوم خود را روی سیم پنجم فرت پنجم بگذارید. انگشت چهارم ( انگشت کوچک) را روی سیم چهارم فرت پنجم بگذارید. انگشت دوم را روی سیم سوم فرت چهارم بگذارید.

مطمئن شوید که انگشت دوم با فرت موازی است و عمود بر دسته گیتار باشد٬ نه این که کج و یا متمایل به چپ باشد. همچنین مطمئن شوید که انگشت شصت شما در وسط٬ دسته گیتار در جهت عکس فرت سوم و یا چهارم و نسبتا قائم بر دسته و شاید کمی به سمت چپش چرخیده باشد حال انگشت اول را روی سیم 6 فرت سوم باره بگیرید در حالی که مطمئن شوید که بند انگشت پشتی بالا است٬ حتی هم سطح یا اندکی بالاتر از نوک انگشت. بله٬ شما یک باره کامل سل ماژور در فرت سوم را گرفته اید. ( من فرت سوم را توصیه می کنم زیرا کشش سیم برای گرفتن باره در فرت سوم نسبت به فرت اول کمتر است.)

حال آکورد را از سیم شش تا سیم 1 به صورت آرپز اجرا نمایید می توانید با انگشت P این کار را انجام دهید و تک تک نت ها را به صدا در آورید. باید صدایی واضح بدهد. اگر چنین نیست٬ هر سیم را به طور جداگانه بزنید و ببینید کدام سیم یا سیم ها صدای گز می دهد بعضی اوقات اصلا باره نیست که صدای گز می دهد بلکه یکی از انگشتان دیگر است که این صدا را می دهد.

اگر این طور باشد که خوب است چون شما آن انگشتان را بیشتر فشار می دهید و یا جای آن ها را اندکی تنظیم می کنید و همه چیز درست می شود. همچنین ممکن است لازم باشد شما جایی را که نوک انگشت باره نشسته اندکی جابه جا کنید یا به طور قائم بر سیم ششم و یا شاید اندکی جلوتر از آن بگذارید برای این که سیم های دیگر را خارج از نقاط نرم و یا شکاف های انگشت باره نگه داشته باشید.

در شروع همیشه باره را آخر بگیرید. این مسئله برای جای گیری درست بسیار مهم می باشد. روی به دست آوردن یک آکورد واضح بیشتر از 15 ثانیه کار نکنید. وقتی دست یا انگشتان شما خسته شوند آکورد بد و بدتر خواهد شد. یک دقیقه استراحت کنید تا دست شما نیروی خود را دوباره به دست آورده و دوباره تمرین کنید.
طی همین زمان دستور عمل پاراگراف بالا را دوباره بخوانید برای این که دوباره چک کنید٬ که همه چیز را به درستی انجام می دهید پس دوباره تمرین کنید٬ مطمئن شوید که وقتی با بازوهای خود گیتار را می کشید٬ بعد انگشت پشتی را ناگهان پایین نیاورید و یا موقعیت انگشت شصت را جابه جا نکنید و یا انگشت دوم را به طرف چپ باره متمایل نکنید. انگشت دوم را به طور قائم بر دسته و موازی با فرت نگهدارید.

من 100% در آموختن آکوردهای باره دار به شاگردان موفق هستم اگر آن ها این دستور عمل را دنبال کنند. تلاش واقعی و تعیین کننده در نواختن آکوردهای باره دار در این قسمت می باشد. شما باید بتوانید آکوردهای باره دار را بدون این که انگشت شصت اصلا روی دست گیتار باشد بنوازید!
یک بار دیگر٬ شما می خواهید سنگینی کار را از روی انگشت شصت بر دارید.

این بازوها هستند نه انگشت شصت که باید منبع قدرت باشند. شما می توانید آکورد سل ماژور را طبق دستور بالا بگیرید٬ انگشت شصت را از روی دسته بردارید. صدا باید خوب باشد مانند زمانی که انگشت باره صاف و انگشت شصت و انگشت دوم در جاهای درست خود هستند.

اگر بخواهید در این مسئله مهارت بیشتری پیدا کنید٬ یک تمرین خوب و مفرح نواختن با آکوردهای باره دار بدون انگشت شصت روی دسته ( و همچنین با انگشت شصت روی دسته ) می باشد. آکورد سل ماژور را به شکل بالا بگیرید. اما در فرت دوم. ( باره در فرت دوم٬ برای ایجاد آکورد فا دیز ماژور ). آکورد را سه بار بزنید. بعد آکورد را روی فرت هفتم ( سی ماژور) ببرید و دوباره بزنید.

آکورد را 2 فرت دیگر بالا برده در فرت نهم اما انگشت دوم را بردارید . ( آکورد دو دیز ماژور ). 3 بار بزنید. دو فرت عقب به سمت فرت هفتم رفته و انگشت دوم را روی سیم سوم فرت هشتم. ( سی ماژور دوباره ) بگذارید. دوباره بزنید.

( ما داریم در گام فا دیز ماژور می نوازیم برای این که از گرفتن آکورد باره دار در فرت اول جای که کشش سیم زیاد است دوری کنیم. ) این روند را دوباره تکرار کنید. اما زیاد از حد این تمرین را انجام ندهید. اگر صدا رو به بدی گذاشت٬ استراحت کرده تمرین را بعد از یک دقیقه دوباره انجام دهید.
اگر شما تمرین را بدون انگشت شصت روی دسته انجام می دهید حتما گه گاهی آن را به چپ و راست تکان دهید تا مطمئن شوید که منقبض نیست شما می توانید در حالی که از نیروی بازوی خود به درستی استفاده می کنید انگشت شصت را هم منقبض کنید که ما نمی خواهیم آن را انجام دهیم. ما داریم سعی می کنیم که انگشت شصت را نسبتا در حال استراحت نگه داریم وقتی که آکوردهای باره دار را می نوازیم٬ برای این که سنگینی کار را روی بازوها بگذاریم.

اگر هنوز می خواهید که این مهارت را در سطح بالاتری انجام دهید٬ آهنگی را که نسبتا خوب می نوازید بردارید ( حتی لازم نیست که دارای آکوردهای باره دار باشد ) و آن را بدون انگشت شصت روی دست گیتار بنوازید این هم به شما می آموزد که چگونه از نیروی بازوی خود و نه ماهیچه های ضعیف انگشت شصت استفاده کنیم. اشتباه برداشت نکنید. شما نخواهید توانست که آهنگ را به همان خوبی بدون انگشت شصت روی دسته بنوازید. انگشت شصت واجب و ضروری است٬ اما فقط به عنوان پایدار کننده٬ نه به عنوان یک عضو ماهیچه ای فعال. نواختن قطعات بدون انگشت شصت روی دسته فقط یک تمرین آموزشی و آگاه کننده است. اما این مسئله را به درستی در یابید که وقتی شما از به کار بردن نیروی شصت به نیروی بازو تغییر موضع می دهید٬ نواختن شما جسورانه تر٬ امن تر٬ دقیق تر و قوی تر خواهد بود.

باره گرفتن

مهمترین قسمت آموزش همهء مدرسان و همهء هنر جویان د رگرفتن باره است. حتماً باید تمرین زیاد داشته باشیم. پس همگام و با جمله به جملهء این قسمت همراه باشید و اعمال گفته شده را انجام بدید تا راحت تر متوجه شوید. در ضمن در مبحث باره ها به کاپوهای هم شمارهء هر 6 سیم که بین دو فرت قرار دارد یک باره میگوییم و به انگشتی که باره را نگه میدارد(انگشت 1 )نیز انگشت باره میگوییم:

1)از سمت چپ شروع به شمردن کرده و بارهء 5 را روی دستهء گیتار خود در نظر بگیرید.(زیرا بارهء 5 از سیم گیر یا شیطونک دور تر است پس فشار کمتری لازم است تا آن را نگه دارید. شما هر باره ای را که مایلید در نظر بگیرید.اما بارهء پیشنهادی من 5 است)

2)انگشت باره(1) خودرا به صورتی که سر انگشتتان رو به بالا باشد سر تا سر روی بارهء 5 گذاشته به صورتی که همهء 6 سیم زیر آن قرار گیرند. محل انگشت باره وسط باره است.در ضمن انگشت باره باید موازی با فرت باشد.

3)آرنج و بازوی خود را در همان حال که انگشتتان روی باره است، کمی از بدن دور کنید. (فقط کمی و در حدی که به صورت خود به خود انگشت باره به روی سیمها فشار بیاورد. )

4)فشاری که خود شما و به صورت اختیاری به روی سیمهای باره وارد میکنید باید بسیار کم باشد و در حدی که هیچ درد و مشکلی در انگشت خود احساس نکنید. این فشار کم شما با فشار کمی که با دور شدن بازویتان از بدن ایجاد شده همانگ شده و سیمها را به سطح دسته میچسبانند.

5)به هیچ عنوان برای وارد کردن فشار به روی سیمها از فشار دادن انگشت شصت به پشت دسته استفاده نکنید. نحوهء گرفتن بارهء شما باید انقدر صحیح باشد که نیاز به اندکی فشار شصتتان نباشد.! شصت بر خلاف ظاهر گول زننده اش ماهیچه های بسیار ضعیفی نسبت به دیگر انگشتان دارد و کمترین فشاری به روی آن موجب خستگی زود و احساس درد در آن میشود. بیشتر مردم سعی دارند تا با زور و فشار شصت 6 سیم را بگیرند اما این روش اشتباهست و فقط موجب خستگی و زده شدن شما از گیتار میشود. پس احساس کمترین درد و ضعفی در ماهیچهء شصت نشانگر باره گرفتن اشتباه شماست.!یادتان باشد که شصت فقط نقش گیره را دارد و وابستگی شصت شما به انگشت باره باید این چنین باشد که اگر حتی هنگام گرفتن باره انگشت شصتتان را از پشت دسته بردارید اشکا لی در صدای بارهء شما ایجاد نشود. نقش شصت فقط در تسلط شما برای ثابت نگه داشتن دسته است نه اهرمی برای ایجاد زور برای گرفتن باره!همین!!اگر شما قدرت درک و اجرای این جمله را داشته باشید کار تمام است!

6)با اینتوضیحات بارهء 5 را بگیرید و با انگشت P تک تک سیمها را بنوازید. اگر واقعاً صدای همهء سیمها واضح باشند نشانگر مهارت شما در گرفتن باره است و مشخص است که به راحتی جمله را درک کرده اید.اما اگر صدا واضح نبود کلید چاره فقط تمرین است تا زمانی که راه و روش کار را با تجربهء خودتون بدست بیارید.

7)در صورت وجود مشکل در گرفتن باره حتی با اجرای این نکات میتوانید بدنهء گیتار را با کمک بازویی که از بدن دور کرده این،فقط اندکی به سمت بیرون هل بدین. فقط اندکی نه زیاد! اگر این حرکت را هم درست انجام دهید نا خودآگاه گیتار خود را به سمت بدن شما میکشد!

به نظر بیشتر هنر جوها مشکل ترین قسمت آموزش گیتار گرفتن باره است. در صورتی که هیچ کدام از این نکات را نمیدانند اما الان کلید این مشکل در دست شماست!

8)گرفتن بارهء 1 حتی با اجرای این تکنیک ها باز هم مشکل است چون به سیمگیر یا شیطونک نزدیک است و گرفتن آنها به مراتب مشکل تر است. پس زیاد ناراحت نباشید!

9)پس از این بارهء 1 را گرفته و با انگشت p واضحیت صدای سیمها را تک تک کنترل کنید. سپس انگشتتان را به همان صورتی که بارهء 1 را گرفته بدون بلند کردن به بارهء کناری(2) سُر بدهید.و به همین ترتیب تا بارهء آخر...

*نکته:برای تعویض آکوردهای سردسته باید بعد از گرفتن آکورد اول انگشتان را از دسته بلند کرده و آکورد دوم را بگیریم اما در تعویض آکوردهای باره دارد انگشت باره از سطح دسته جدا نمیشود و فقط به سمت بارهء مورد نظر کشیده میشود که به این حرکت کشیدن باره "گلیساند" میگوییم.

امشب شب مهتابه

امشب به بر من است آن مایة ناز      یا رب تو کلید صبح در چاه انداز
         ای روشنی صبح به مشرق برگرد      ای ظلمت شب با من بیچاره بساز
امشب شب مهتابه ، حبیبم رو می‌خوام      حبیبم اگر خوابه ، طبیبم رو می‌خوام
                                            ....................
                   کـی باشد و کی      باشد و کی      باشد و کی
                   می باشد و می      باشد و می      باشد و می
                        اوگه لب می      بـوسد و من      گه لب وی
                      او مست زمی      گـــردد و من      مست ز وی
امشب شب مهتابه ، حبیبم رو می‌خوام      حبیبم اگر خوابه ، طبیبم رو می‌خوام
                                            ....................
                 خواب است و بیدارش کنید      مست است و هشیارش کنید
                              گویید فلانی آمده      آن یار جانی آمده
                       آمده حال تو ، احوال تو      سفید روی تو ، سیه موی تو
                                                 ببیند برود
امشب شب مهتابه ، حبیبم رو می‌خوام      حبیبم اگر خوابه ، طبیبم رو می‌خوام

جدایی

دیگه دیره دارم میرم 

چقدر این لحظه ها سخته  

جدایی از تو کابوسه 

شبیه مرگ بی وقته ....